Op de ochtend van de dag dat Vincent van Gogh zelfmoord pleegde, 27 juli 1890, werkte hij in Auvers-sur-Oise aan zijn laatste werk “Boomwortels”. Hij maakte het schilderij niet helemaal af. Wel liet hij er in code een afscheidsboodschap in achter. Die code leidde via het Eeuwig Edict o.a. naar het geboortekasteel van Joos Vijd. Deze Vlaamse notabele gaf in 1422 aan Hubert van Eyck opdracht tot het schilderen van het altaarstuk “de Aanbidding van het Lam Gods”. Dat had als centraal thema het Einde der Tijden, een begrip dat in juli 1890 kennelijk door Vincents hoofd spookte. Naast onderwerpen als hemel en hel trouwens.
In 2020 werd een ansichtkaart ontdekt met daarop een helling en soortgelijke boomwortels als die op Vincents werk. Dat was een mooie vondst, omdat daaruit kan worden afgeleid waar de locatie was waar Vincent kort voor zijn zelfmoord aan het schilderen was.
Spiegelbeeld
De vondst van Vincents schilder-locatie is belangrijk, maar zelf hecht ik meer waarde aan de code die Vincent in zijn schilderij heeft verwerkt. Hieronder zie je er weer een afbeelding van. Herken je linksboven op het werk, net als ik, in spiegelbeeld het Romeinse cijfer V (5) en de cijfers 1, 1 en 4?
Ik denk dat wel meer mensen deze cijfers hebben opgemerkt op het schilderij (olieverf op doek), dat een afmeting heeft van 50,3 cm x 100,1 cm. Maar zonder kennis van de codes die Vincent toepaste, kom je er niet ver mee en ontgaat de betekenis je volledig.
Voor de duidelijkheid spiegel ik het schilderij nu eerst horizontaal. Daardoor wordt het omgekeerde cijfer “4” een normale “4”. De overige drie (Romeinse) cijfers blijven bij spiegeling gelijk. De gespiegelde “4” normaal maken leidt tot het getal dat Vincent ons wil mededelen, V I I 4 (= 5 1 1 4):
VIN(zonder ‘cent’)
De boodschap van Vincent is tweeledig. Op een eerste manier lees ik de hoofdletters VI en het getal “14“, dat in het alfabet staat voor de letter “N“. Met als resultaat: VIN (zonder CENT). Dat slaat dan op het feit dat zijn geldschieter en broer Theo ziek was en bovendien dreigde te worden ontslagen. Vincent zag aankomen dat hij op korte termijn zonder geld c.q. centen zou komen te zitten, wat een reden kon zijn voor zijn zelfmoord.
Coördinaat
De tweede manier waarop Vincents boodschap mijns inziens kan worden uitgelegd is heel wat sensationeler. Het getal 5114 is namelijk ook te lezen als een geografische graad. Dat wordt dan de breedtegraad 51° 14′. Op die graad ligt aan de westkust van België het plaatsje BREDENE. Hier zit het woord “BREED” in en dat is precies zoals je dit moet zien: als een breedtegraad die zich naar het oosten toe in de breedte uitstrekt. In de betreffende breedtegraad 51° 14′ zit tevens een lengtegraad verborgen. Daarmee verkrijg ik zowel een breedte- als lengtegraad, een exacte locatie c.q. coördinaat!
VII4 = 74 = 47
Om de lengtegraad te vinden dien ik gebruik te maken van het Eeuwig Edict. Zoals uit andere artikelen op deze website blijkt, heeft Vincent regelmatig op dit Edict gebaseerde codes toegepast in zijn werken. Het Eeuwig Edict van 1611 bestaat uit 47 wetten. Dat vind ik ook terug in de code. Het gevonden VII staat als Romeins getal gelijk aan 7. Daarachter volgt dan een 4. Spiegel ik het schilderij weer terug, dan krijgen de cijfers 7-4 de volgorde 4-7, ofwel 47, het aantal wetten van het Eeuwig Edict.
Ende
Wil ik via het Eeuwig Edict uitzoeken wat de betekenis is van wet 51, woord 14, dan loop ik tegen het feit aan dat het Edict maar 47 wetten kent. De oplossing is om vanaf het begin weer door te tellen. In dat geval verminder ik “51” met “47”. Wat overblijft is “4”. Het gaat dus om wet 4, woord 14 en dat is: ENDE. Dat lees ik als “EIND“, een vanuit Vincent voorspellende conclusie.
Lam Gods
Maar de uitkomst 4-14 is niet alleen van toepassing op de wetten van het Eeuwig Edict. Het kan daarnaast worden gelezen als de lengtegraad 4° 14′.
Hiermee ontstaat de coördinaat 51° 14′ NB | 4° 14′ OL
Dat is de plaats van de Singelberg, nabij het Belgische Beveren, in de buurt van de Katoen Natie van de Haven van Antwerpen:
Op de Singelberg lag in de 14de eeuw een waterburcht. Rond 1360 werd in dit kasteel Joos Vijd geboren, een latere notabele Gentse poorter. Zoals ik in de inleiding van dit artikel al schreef, was hij de opdrachtgever van het beroemde altaarstuk het De Aanbidding van het Lam Gods. Dat werk was bestemd was voor de familiekapel in de huidige Sint-Baafskathedraal (de vroegere de Sint-Janskerk) in Gent.
Eucharistie
Voordat Hubert van Eyck de opdracht van Joos Vijd kon voltooien, kwam hij in 1426 te overlijden. Zijn jongere broer Jan van Eyck voltooide het altaarstuk in 1432. Het religieus veelluik bestond uit twaalf eikenhouten panelen. Daarvan konden er acht met scharnieren worden gesloten. Het centrale paneel (afbeelding onder) toont de ‘Aanbidding van het Lam Gods’ in een paradijselijke omgeving, met het lam op een altaar. Het bloed dat in een kelk op het altaar wordt opgevangen is een verwijzing naar de Eucharistie, de dood en de verrijzenis van Christus.
In de tijd van Vincent konden alleen de centrale panelen in de Sint-Baafskathedraal in Gent worden bekeken. Alle zijpanelen werden in 1821 door de kanunniken van de kathedraal verkocht aan Pruisen. In Berlijn werden enkele panelen overlangs doormidden gezaagd om ze in één keer frontaal van beide kanten te kunnen aanschouwen. Pas in 1920 zou het altaarstuk naar aanleiding van het Verdrag van Versailles weer compleet in de Vijdkapel van de Gentse kathedraal terugkeren.
Symbolisch
Binnen de context van dit artikel dien ik wel te vermelden dat Vincent van Gogh protestants was, terwijl “De Aanbidding van het Lam Gods” duidelijk een katholiek thema bevatte. Toch is het niet vreemd dat hij dit thema koos als geheime verwijzing naar zijn naderende dood. Zo worden binnen de katholieke Eucharistie met brood en wijn fysiek het lichaam en bloed van Christus bedoeld. De protestanten zien brood en wijn echter als een symbolische uiting. En symboliek was iets dat Vincent wel aansprak, gezien zijn eigen symbolen en codes die hij regelmatig in zijn werken toepaste.
Hemel of hel
De vraag is nu of Vincent na zijn dood dacht in de hemel terecht te komen of in de hel. Wat je daarvan moet geloven verschilt per religieuze richting. In Vincents geval geloven protestanten dat de hemel een plaats is van eeuwige vreugde. Je komt daar door in Jezus Christus te geloven. Aan de andere denken protestanten dat de hel een plaats is van eeuwige pijn en eindeloos lijden, in een mengeling van vuur en zwavel, ver weg van God.
Verdrietig
De rouwkaart die na Vincents dood werd opgesteld voorspelt weinig goeds, ervan uitgaande dat hij zelf betrokken is geweest bij het opstellen van de tekst daarvan. Dit is de betreffende kaart (bron onzeker, vermoedelijk het Van Goghmuseum te Amsterdam):
Het gaat mij om de aanduiding “ARTISTE PEINTRE“. Dat is de normale Franse aanduiding voor “Kunstschilder” wat Vincent natuurlijk ook was. Maar lees je de typerende codesymboliek van Vincent erin terug, dan kun je er, via twee anagrammen, drie talen in herkennen:
ARTISTE PEINTRE wordt dan:
“A” = “Een” in het Engels
“PEINTRE” = “(Kunst)schilder” in het Frans
“TRISTE” = “Verdrietige” in het Frans
“A PEINTRE TRISTE” wil op die manier dus zeggen “een verdrietige kunstschilder”, wat tijdens Vincents leven beslist het geval was. De vraag rijst dan echter of dat ook nog na zijn dood geldt.
Zwavel
Ik vermoed van wel. Er is namelijk een tweede (Nederlandstalig) anagram mogelijk van de titel “ARTISTE PEINTRE”:
ARTISTE PEINTRE = INTERPRETATIE S
Met andere woorden, wat is de interpretatie (= opvatting, uitleg) van de letter “S“? In de chemie staat deze letter voor Sulfur (Zwavel). Vanaf 1814 wordt voor zwavel het elementsymbool S gebruikt na een voorstel daartoe van Jöns Jakob Berzelius. Sindsdien staat dit element in het Periodiek Systeem (PS) op de 16e plaats vanwege dat aantal protonen in de atoomkern.
Betalen
Dat “zwavel” in de mythologie vaak wordt geassocieerd met de “hel“, doet voor Vincent het ergste vrezen. En ook het atoomgetal “16” kan voor hem onaangenaam overkomen. Dat wil zeggen, als je opzoekt welke letter op plaats 16 in het alfabet staat en als je dan uitkomt bij de “P“. Spreek je deze letter op z’n Nederlands uit als “Pee”, dan klinkt dat als het Engelse woord “Pay” en dat betekent “betalen”. De combinatie “betalen (voor je zonden)” en “hel” klinken niet erg hoopvol, zeker niet als het inderdaad de bedoeling is om “artiste peintre” uit te leggen zoals ik hierboven heb beschreven.
